Esat Şen
SARIKAMIŞ HAREKATI
Yayınlanma:
Güncelleme:
22 Aralık 1914 / 15 ocak 1915 arasında cereyan etmiş, hâlâ yüreğimizi burkan, şanlı tarihimizin en buhranlı dramatik vakalarındandır.
2 Ağustos 1914 de Almanya ile gizli bir anlaşma imzalandı.
Çok geçmeden Akdeniz de Libya limanlarını topa tutan 2 Alman savaş gemisi (Goeben ve Breslau) İngiliz Kraliyet Ailesine ait gemileri ile bu ihtilaftan dolayı takip ve dalaşma ve kovalaması sonrası 10 Ağustos 1914’te, Harbiye nazırı ve Başkomutan vekili Genel K.B Enver paşa izni ile Çanakkale boğazından içeri alındı ve İstanbul’da demir attı.
Son 30 - 40 yıldır ilişkilerimizin çok iyi olduğu, Sirkeci, Haydarpaşa tren garlarımızı Demir yolları ağımızı yapmış,
Ordumuzun gelişme ve yenileşmesine destek veren Almanların baskısının artması ile Harbiye nazırı Enver paşa kabineye danışmadan 2 Alman gemisinin 27 Ekim 1914 de, Karadenize çıkmasına izin verdi ve 29 Ekim’de (Yavuz ve Midilli) adı ile Osmanlı Türk bayrağı çekip Karadeniz’e çıktılar.
Bu izin ve saldırı emrinin Genel Kurmay Başkanlığı arşivlerinde olduğu kaydını tarihçilerimizin kitaplarında not düşülmüştür..
Çok iyi yetişmiş 1881 doğumlu bir Osmanlı kurmay subayı olan Enver paşa Fransızca, Rusça, Farsça’yı iyi derecede bilmekle genç bir subay olarak Trablusgarp’ta başarılar göstermiş. Balkanlardaki gelişmeleri çok iyi analiz edip strateji geliştirmesi ile Almanya ile Berlin Ateşemiliterliğine atanmış, Alman hayranlığıda orda gelişmiş Alman dilinede hâkim olmuştur. Genel çizgisi Türkçü, Turancı, İslamcı olarak bilinir. Enver paşayı genç yaşta Harbiye nazırlığına taşıyan Balkan harbi sonucu işgal edilen Trakya ve Edirne'yi tekrar geri almasıdır.
Başaralı bu kurmay subay saltanata’da damattır.
Konumuza dönersek Karadeniz’e çıkan bu gemiler.
Sivastopol ve bazı Rus Limanlarını topa tutmuştur. Bunun üzerine Ruslar Osmanlı devletine savaş ilan etmeden 1877-1878 Osmanlı Rus savaşından beri işgal ettikleri, Kars, Sarıkamış yönünden
1 Kasım 1914 Erzurum’da 3,üncü TÜRK ordusuna saldırıya geçmiş ve Osmanlı fiilen savaşa girmiş oldu.
Ruslar 7-12 Kasım arası Köprüköy. 17-20 Kasım 1914 tarihlerinde Azap mevkiinde yapılan muharebeleri kaybederek geri çekildi.
Bu galibiyet ve moralle Rusların Kars ve Sarıkamıştanda temizlenmesi fikrini bazı komutanlarda uyandırdı.
Kars, Sarıkamış civarını 180 bin mevcutlu Rus ordusu kuşatmıştı,
Genel görüş harekâtın baharın başlaması yönünde idi, bu konuda çekince koyan 3,üncü kolordu komutanı görevinden azlini istedi.
Harbiye nazırı (bakanı) ve Genel Kurmay Başkanı Enver Paşa gelip saha ve orduyu teftiş ettikten sonra, müspet görüş beyan eden komutanların ve çevre İl Valilerininde Kars ve Sarıkamışın'da düşmandan temizlenmesinin tam zamanı görüşünün etkisinde kalarak, 15 Aralık 2014 harekata karar aldı ve ordunun başına geçti.!
Harekâta başlayan mevcudumuz
9. uncu Kol Ordunuz 36.784
10.uncu Kol Ordumuz 48.943
11.inci Kol Ordumuz 27.019
ve 2.inci süvari tümeni 5.428
İle birlikte 118.174 tür.
Taarruza karla kaplı, 3.000 bin metreyi bulan yüksek rakım, dağlık yol yok arazide --25 derece bulan soğukta, kış donanımından yoksun, ayaklar çarıklı idi.
Kalın giysiler olmadan, yaya ve atlılarla yapılan bu harekât çok zorlu ve riskli idi.
Harekât planında Rusları arkadan kuşatıp geri çekilmelerini sağlamak planı, alanı açıp genişlediği için daha da zorlaşmıştı.
ALLAHÜ EKBER Dağlarını aşmak gerekiyordu. Yoğun sisten 31 inci tümen kolordu ile 32 tümen birbirini düşman sanıp çarpıştı ve anlaşılıncaya kadar 2.000 şehit verildi.
Bu acı talihsizlik, irtibatsız İletişimin, telsiz telefon olmayışı moralleri daha da bozarken, zamanında Sarıkamış'a gitmeye de mani oldu. Askerimizin büyük çoğunluğu da 26 - 27 Aralık 1914 gecesi toplu donarak şehit olmalarına sebep oldu. Onbinlerce askerimiz şehit olurken 10.Kolordu büyük oranda eridi. Baskın verip püskürtme yeteneğimizi de kaybetmiş olduk. Harekat 15 Ocak 1915 de son buldu.
Bu mağlubiyetin acı sonuçlarından biride baharla birlikte Ruslar harekata geçip, doğudaki birçok ilimizi işgal ettiler.
Sarıkamış Harekâtında 15.000 bin askerimizi esir verdik. Ruslar 28.000 bin askerimizi topluca defin ettiklerini bildirdiler. Ruslar 20.000 ölü ve yaralı verdiklerini 6.000 de donarak kayıp verdiklerini tarihe not düştüler.
Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.
Sarıkamış harekatının 106 yılında VATAN ve BAYRAK için can veren bütün şehitlerimizi, Rahmet minnet ve şükranla anıyorum, Ruhları şad Makamları Ali olsun.
2 Ağustos 1914 de Almanya ile gizli bir anlaşma imzalandı.
Çok geçmeden Akdeniz de Libya limanlarını topa tutan 2 Alman savaş gemisi (Goeben ve Breslau) İngiliz Kraliyet Ailesine ait gemileri ile bu ihtilaftan dolayı takip ve dalaşma ve kovalaması sonrası 10 Ağustos 1914’te, Harbiye nazırı ve Başkomutan vekili Genel K.B Enver paşa izni ile Çanakkale boğazından içeri alındı ve İstanbul’da demir attı.
Son 30 - 40 yıldır ilişkilerimizin çok iyi olduğu, Sirkeci, Haydarpaşa tren garlarımızı Demir yolları ağımızı yapmış,
Ordumuzun gelişme ve yenileşmesine destek veren Almanların baskısının artması ile Harbiye nazırı Enver paşa kabineye danışmadan 2 Alman gemisinin 27 Ekim 1914 de, Karadenize çıkmasına izin verdi ve 29 Ekim’de (Yavuz ve Midilli) adı ile Osmanlı Türk bayrağı çekip Karadeniz’e çıktılar.
Bu izin ve saldırı emrinin Genel Kurmay Başkanlığı arşivlerinde olduğu kaydını tarihçilerimizin kitaplarında not düşülmüştür..
Çok iyi yetişmiş 1881 doğumlu bir Osmanlı kurmay subayı olan Enver paşa Fransızca, Rusça, Farsça’yı iyi derecede bilmekle genç bir subay olarak Trablusgarp’ta başarılar göstermiş. Balkanlardaki gelişmeleri çok iyi analiz edip strateji geliştirmesi ile Almanya ile Berlin Ateşemiliterliğine atanmış, Alman hayranlığıda orda gelişmiş Alman dilinede hâkim olmuştur. Genel çizgisi Türkçü, Turancı, İslamcı olarak bilinir. Enver paşayı genç yaşta Harbiye nazırlığına taşıyan Balkan harbi sonucu işgal edilen Trakya ve Edirne'yi tekrar geri almasıdır.
Başaralı bu kurmay subay saltanata’da damattır.
Konumuza dönersek Karadeniz’e çıkan bu gemiler.
Sivastopol ve bazı Rus Limanlarını topa tutmuştur. Bunun üzerine Ruslar Osmanlı devletine savaş ilan etmeden 1877-1878 Osmanlı Rus savaşından beri işgal ettikleri, Kars, Sarıkamış yönünden
1 Kasım 1914 Erzurum’da 3,üncü TÜRK ordusuna saldırıya geçmiş ve Osmanlı fiilen savaşa girmiş oldu.
Ruslar 7-12 Kasım arası Köprüköy. 17-20 Kasım 1914 tarihlerinde Azap mevkiinde yapılan muharebeleri kaybederek geri çekildi.
Bu galibiyet ve moralle Rusların Kars ve Sarıkamıştanda temizlenmesi fikrini bazı komutanlarda uyandırdı.
Kars, Sarıkamış civarını 180 bin mevcutlu Rus ordusu kuşatmıştı,
Genel görüş harekâtın baharın başlaması yönünde idi, bu konuda çekince koyan 3,üncü kolordu komutanı görevinden azlini istedi.
Harbiye nazırı (bakanı) ve Genel Kurmay Başkanı Enver Paşa gelip saha ve orduyu teftiş ettikten sonra, müspet görüş beyan eden komutanların ve çevre İl Valilerininde Kars ve Sarıkamışın'da düşmandan temizlenmesinin tam zamanı görüşünün etkisinde kalarak, 15 Aralık 2014 harekata karar aldı ve ordunun başına geçti.!
Harekâta başlayan mevcudumuz
9. uncu Kol Ordunuz 36.784
10.uncu Kol Ordumuz 48.943
11.inci Kol Ordumuz 27.019
ve 2.inci süvari tümeni 5.428
İle birlikte 118.174 tür.
Taarruza karla kaplı, 3.000 bin metreyi bulan yüksek rakım, dağlık yol yok arazide --25 derece bulan soğukta, kış donanımından yoksun, ayaklar çarıklı idi.
Kalın giysiler olmadan, yaya ve atlılarla yapılan bu harekât çok zorlu ve riskli idi.
Harekât planında Rusları arkadan kuşatıp geri çekilmelerini sağlamak planı, alanı açıp genişlediği için daha da zorlaşmıştı.
ALLAHÜ EKBER Dağlarını aşmak gerekiyordu. Yoğun sisten 31 inci tümen kolordu ile 32 tümen birbirini düşman sanıp çarpıştı ve anlaşılıncaya kadar 2.000 şehit verildi.
Bu acı talihsizlik, irtibatsız İletişimin, telsiz telefon olmayışı moralleri daha da bozarken, zamanında Sarıkamış'a gitmeye de mani oldu. Askerimizin büyük çoğunluğu da 26 - 27 Aralık 1914 gecesi toplu donarak şehit olmalarına sebep oldu. Onbinlerce askerimiz şehit olurken 10.Kolordu büyük oranda eridi. Baskın verip püskürtme yeteneğimizi de kaybetmiş olduk. Harekat 15 Ocak 1915 de son buldu.
Bu mağlubiyetin acı sonuçlarından biride baharla birlikte Ruslar harekata geçip, doğudaki birçok ilimizi işgal ettiler.
Sarıkamış Harekâtında 15.000 bin askerimizi esir verdik. Ruslar 28.000 bin askerimizi topluca defin ettiklerini bildirdiler. Ruslar 20.000 ölü ve yaralı verdiklerini 6.000 de donarak kayıp verdiklerini tarihe not düştüler.
Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.
Sarıkamış harekatının 106 yılında VATAN ve BAYRAK için can veren bütün şehitlerimizi, Rahmet minnet ve şükranla anıyorum, Ruhları şad Makamları Ali olsun.
